Ciąża to okres, w którym wiele kobiet musi w jednej chwili zmienić swoje przyzwyczajenia i styl życia. Przeżywają jednocześnie trudne emocje i czują, że muszą podwójnie dbać o zdrowie. Z drugiej strony jak podaje Fundacja Mustela, średnio na początku ciąży jedna na dwadzieścia kobiet cierpi na chorobę alkoholową. A na 1000 dzieci co najmniej 4 rodzi się z alkoholowym zespołem płodowym. Do picia alkoholu w ciąży przyznaje się ok. 30% kobiet. Z kolei według National Survey on Drug Use and Health około 5,4% ciężarnych kobiet aktywnie używa narkotyków.
Skutki nadużywania substancji odczuwa nie tylko matka
W trakcie rozwoju płodu ważne składniki odżywcze oraz tlen filtrowane są od matki do dziecka przez łożysko, warstwę tkankową i naczynia krwionośne wyściełające macicę. Wraz z pępowiną łożysko działa jak koło ratunkowe dla rosnącego płodu. Szkodliwe związki zawarte w alkoholu, narkotykach, czy dopalaczach mogą przenikać przez nie i wpływać na dziecko. Ponadto związki te mogą uszkadzać samo łożysko, zakłócając wymianę składników odżywczych.
Negatywne powikłania
Według Merck Manual kobiety, które piją alkohol w czasie ciąży, są prawie o 50% bardziej narażone na poronienie i znacznie bardziej prawdopodobne jest, że urodzą dziecko z niską masą urodzeniową. Powikłania spowodowane używaniem narkotyków i alkoholu nie kończą się jednak po porodzie. Zespół abstynencji noworodków lub FAS występuje, gdy dziecko rodzi się uzależnione od narkotyków, zwłaszcza opioidów. W ciągu 24-72 godzin po urodzeniu noworodki mogą odczuwać silne objawy odstawienia, ponieważ ich mózg i układ nerwowy dostosowują się do braku chemikaliów. W miarę starzenia się, dzieci urodzone przed narodzinami narażone na narkotyki lub alkohol są bardziej narażone na opóźnienia w rozwoju, problemy z nauką i zaburzenia zachowania.
Uzależnienie ciężarnej – powody
Dlaczego kobiety w ciąży sięgają po alkohol lub narkotyki? Jednym z powodów jest fakt, że już wcześniej były uzależnione od danej substancji, a całkowita abstynencja lub nagłe odstawienie narkotyku jest dla nich ciężkim krokiem, którego nie potrafią same wykonać. Z drugiej strony – ciąża to także czas, w którym pojawić mogą się silne bodźce uruchamiające mechanizmy uzależnienia. Ciężarne sięgają wtedy po niebezpieczne dla siebie i dla dziecka substancje, aby złagodzić uczucie beznadziejności, rozpaczy, lęku lub smutku. Znajdują się w końcu nowej sytuacji. Czasem niezaplanowanej, zmuszającej do zmiany priorytetów życiowych i odnalezienia się w nowej roli. Nie zawsze mają także przy sobie osoby, które mogą wesprzeć je i pomóc przetrwać trudniejsze momenty.
Uzależnienie i depresja podczas ciąży
Stres emocjonalny i objawy fizyczne spowodowane ciążą mogą wywołać u kobiet epizody depresji lub lęku. American College of Obstetricians and Gynecologists szacuje, że od 14 do 23% kobiet w ciąży doświadcza depresji przedporodowej. Niektóre z podstawowych objawów depresji, takie jak epizody smutku, wahania nastroju, niski poziom energii i zaburzenia snu są zbieżne z objawami ciąży. Dlatego zdiagnozowanie depresji u ciężarnych może być trudne. Mimo tego identyfikacja depresji podczas ciąży jest niezwykle ważna, ponieważ może prowadzić kontynuacji spożywania substancji, które mogą zaszkodzić zarówno matce, jak i dziecku oraz do aktywowania mechanizmów uzależnienia. Alkohol, leki lub narkotyki mogą być traktowane przez kobietę jako sposób na czasową poprawę nastroju. Jednak stosowanie środków działających na ośrodkowy układ nerwowy może ostatecznie pogorszyć objawy depresji.
Strach przed opinią
Wiele ciężarnych, mimo że zdaje sobie sprawę z zagrożeń związanych z używaniem narkotyków i alkoholu w czasie ciąży, unika leczenia. Obawiają się konsekwencji przyznania do używania narkotyków lub picia alkoholu. Inne są w stanie pozostać trzeźwe lub nie przyjmować narkotyków w czasie ciąży, lecz nawrót choroby może wystąpić po urodzeniu dziecka. Dlatego tak ważne jest, zapanować nad uzależnieniem.
Terapia to szansa – dla matki i dziecka
Rozwiązaniem może być terapia uzależnień online, podczas której razem z terapeutą odpowiada się na pytanie – dlaczego nadużywam alkohol lub narkotyków? Być może poszukuje się w nich ukojenia, leku na trudne emocje (zmęczenie, wypalenie, lęk przed przyszłością), a także sposobu na redukcję poczucia niespełnienia w życiu. Jedno jest pewne – odpowiedź na to pytanie i praca nad sobą wpłynie nie tylko na życie kobiety. Także na życie maleństwa, które nosi pod sercem.
