Według najnowszych badań nawet do 3 milionów Polaków może borykać się z problemem alkoholowym na różnym poziomie zaawansowania. W zależności od danego przypadku ów problem przybiera postać incydentów lub kilkudniowego przebywania w stanie upojenia. Nagłe odstawienie etanolu może skutkować pojawieniem się tzw. abstynencyjnego zespołu alkoholowego (AZA). To szereg bardzo nieprzyjemnych objawów zarówno somatycznych, jak i psychiatrycznych. Wbrew opinii dużej części społeczeństwa na tego typu dolegliwości skarżą się nie tylko uzależnieni, którzy spożywają trunki wysokoprocentowe od dłuższego czasu. W łagodnej formie AZA dotyka również ludzi mających za sobą jednorazowy epizod intensywnego spożywania etanolu. Czym dokładnie charakteryzuje się alkoholowy zespół odstawienny i w jaki sposób można się z nim uporać?
Czym jest alkoholowy zespół abstynencyjny?
AZA najbardziej zagraża osobom, które nagle odstawią alkohol albo znacząco ograniczą jego spożycie, gdy do chwili odstawienia przyjmowały go w sposób ciągły bądź w dużej ilości. Charakterystyczne oznaki zespołu odstawienia mogą mieć różną postać. Wymienić tutaj można trwający kilka godzin kac, ale także poważniejsze objawy, które mogą przeciągać się od 7 do nawet 10 dni! Jeśli uzależnionego dręczą dolegliwości typowe dla drugiej grupy, koniecznie potrzebuje hospitalizacji. W przeciwnym wypadku syndrom odstawienia alkoholu może przekształcić się w zagrożenie dla jego zdrowia lub życia.
Za przykre symptomy zespołu abstynencyjnego odpowiada etanol, a konkretnie jego negatywny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Stosowany regularnie, stopniowo obniża aktywność neuroprzekaźników w mózgu. Narząd, z konieczności przyzwyczaja się do stałej obecności alkoholu, dzięki czemu organizm może choćby częściowo funkcjonować. Największe zmiany odnotowuje się w układzie hamującym mózgu (GABA) oraz pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy (NMDA). Gwałtowne odcięcie od alkoholu zaburza pracę układów dostosowanych do stałych dostaw używki. Nagła zmiana pociąga za sobą szereg konsekwencji.
Niepokojące objawy syndromu odstawienia alkoholu
Objawy zespołu odstawienia alkoholu można podzielić na niepowikłane (łagodne) oraz powikłane. Pierwsze należą do większości przypadków, z jakimi spotykają się uzależnieni.
Nie wiążą się one z bezpośrednim zagrożeniem życia, mimo iż na jakiś czas wyłączają człowieka z normalnego funkcjonowania. Mają bardzo podobne oznaki jak wspomniany wyżej kac.
Abstynencyjny zespół alkoholowy w łagodnej postaci cechuje pojawienie się co najmniej trzech symptomów, takich jak:
– wymioty i/lub nudności
– nadmierna potliwość
– ból głowy
– nadwrażliwość na światło i dźwięki
– zaburzenia snu
– uczucie niepokoju lub stany lękowe
– ogólne osłabienie organizmu
– podwyższone ciśnienie tętnicze oraz przyspieszone bicie serca
– drżenie mięśni (dłoni, powiek itp.)
Niekiedy AZA przyjmuje bardziej złożoną, agresywniejszą formę. To rzadsze przypadki, zazwyczaj rozwijające się u nałogowców, nadużywających alkoholu w dużych dawkach oraz długotrwale. Jak wynika z badań, powikłany syndrom abstynencyjny zalicza się do maksymalnie 15% wszystkich sytuacji. Kiedy wystąpi, chory będzie wymagał uzupełnienia niedoboru witamin, wyrównania stężenia elektrolitów oraz nawodnienia. Uzależniony, u którego pojawił się powikłany zespół odstawienia alkoholu, wymaga specjalistycznego leczenia w warunkach szpitalnych. Nie wolno czekać, aż przykre dolegliwości samoistnie ustąpią. Wręcz przeciwnie, należy bezzwłocznie zgłosić się o pomoc.
Abstynencyjny zespół alkoholowy w powikłanej postaci:
– majaczenie alkoholowe, zaburzenia psychiatryczne, urojenia – chory wydaje się zdezorientowany, może mieć zaburzenia rytmu serca. Występuje też wzrost ciśnienia tętniczego. Jest to stan zagrożenia życia
– abstynencyjne napady drgawkowe, nieprawidłowo określane jako padaczka alkoholowa
– halucynoza alkoholowa, halucynacje wzrokowe, słuchowe czy dotykowe (przy zachowanej świadomości). Mogą występować nawet przez kilka tygodni
– zespół Wernickego-Korsakowa – szereg neurologiczno-psychiatrycznych objawów będących wynikiem niedoborów witaminy B1. Mogą mieć formę zaburzeń świadomości, trudności z poruszaniem się albo zaburzeń funkcji poznawczych
Syndrom odstawienia alkoholowego – jak pomóc?
O ile symptomy łagodnego zespołu abstynencyjnego można wyrównać domowymi metodami, tak w przypadku powikłanego AZA wizyta w szpitalu to konieczność. Osoba uzależniona zostaje błyskawicznie podpięta pod zestaw kroplówek i przechodzi tzw. detoks (odtrucie alkoholowe). Podaje się jej m.in. witaminę B1, potas oraz magnez.
Po zakończeniu detoksu pacjent opuszcza oddział detoksykacyjny, a lekarz zaleca mu powstrzymywanie się od spożywania alkoholu. Należy jednak pamiętać, że sama abstynencja nie wystarcza, aby uwolnić się od nałogu. Alkoholik nie ma zwykle wystarczającej motywacji, nie dostrzega jeszcze skali swojego uzależnienia lub też nie widzi w nim problemu. Dlatego po oczyszczeniu organizmu z toksyn pochodzących z alkoholu etylowego oraz uzupełnieniu płynów, kolejnym krokiem powinno być zgłoszenie się do poradni leczenia uzależnień. Bardzo skuteczne w takich sytuacjach jest psychoterapia alkoholowa. Uzależniony powinien pomyśleć o takim rozwiązaniu.
