Wśród pacjentów odwiedzających gabinety psychologiczne często diagnozowany jest syndrom DDD oraz DDA. Jest to zespół wyuczonych reakcji i nawyków, które zapewniały dziecku przetrwanie w domu dysfunkcyjnym. Bardzo często za dysfunkcyjne rodziny odpowiadał alkohol, ale także inne uzależnienia bądź trudności, z jakimi zmagali się rodzice dziecka: choroba psychiczna, śmierć jednego z rodziców, problemy finansowe czy rozwód.
Osoba z syndromem DDD lub DDA wkracza w dorosłość nieprzystosowana, pozostając tzw. dorosłym dzieckiem. Zachowania i nawyki, które wykształciła w dzieciństwie, nie tylko nie są jej dłużej potrzebne, ale mogą również realnie szkodzić dorosłym relacjom z innymi ludźmi, poczuciu własnej wartości czy rozwojowi kariery zawodowej. Dlatego tak ważne u osób DDA jest poznanie objawów syndromu. To automatyczne przekonania i zachowania, których należy mieć świadomość i stopniowo dążyć do ich zmiany.
Syndrom dorosłego dziecka alkoholika – relacje z otoczeniem
W przypadku takim jak syndrom DDA objawy, które są najbardziej zauważalne u dorosłych dzieci alkoholików, to utrudnione relacje z innymi ludźmi. Syndrom DDD lub DDA przeszkadza przede wszystkim we wchodzeniu w bliższe relacje, ponieważ wymaga to większej dozy szczerości i zaufania. Dorosłe dzieci z domów dysfunkcyjnych bardzo często przybierają różnego rodzaju wyuczone role, tzw. maski. W obawie przed krytyką bądź odrzuceniem dopasowują się do oczekiwań swojego otoczenia. W dłuższej perspektywie takie zachowanie jest jednak bardzo męczące, ponieważ często wiąże się z działaniem wbrew własnej woli. W efekcie syndrom dorosłego dziecka alkoholika prowadzi do stopniowego wycofywania się z życia towarzyskiego i zrywania kolejnych znajomości.
Im bliższe relacje z ludźmi, tym syndrom dziecka alkoholika jest bardziej dotkliwy i destrukcyjny. Najsilniej odczuć można to w przypadku przyjaźni i związków. Osoby DDA nie potrafią właściwie komunikować swoich oczekiwań i emocji. Jednocześnie same są wyczulone na emocje innych ludzi, nieustannie czując za nie odpowiedzialność. Łatwo popadają w skrajności – od oziębłego wycofania emocjonalnego, po gniew i agresję. Często same nie wiedzą, co dokładnie czują. Mają skłonności do nadmiernej kontroli swoich partnerów, ponieważ nie są w stanie w pełni im zaufać. Stale obawiają się porzucenia, zdrady lub nieszczerości. Ze względu na deficyt miłości wyniesiony z domu rodzinnego
tworzą związki z osobami, które także są niestabilne emocjonalnie. Nieświadomie mogą wybierać na partnerów osoby uzależnione lub z naturalnymi predyspozycjami do uzależnień. Mając niezdrowe wzorce zachowania w rodzinie, na ich podobieństwo kreują własne ogniska domowe.
Syndrom dziecka alkoholika a relacja z samym sobą
Kluczem do wyjścia z syndromu DDD lub DDA jest przede wszystkim praca z samym sobą. Chociaż osoby z DDA często odnoszą pozorny sukces zewnętrzny, w środku mogą odczuwać dotkliwą pustkę. Dorosłe dzieci alkoholików lub pochodzące z innych rodzin dysfunkcyjnych bardzo często nie mogły w dzieciństwie w pełni poznać swoich potrzeb, osobowości czy nawet uczuć. Były zbyt pochłonięte spełnianiem oczekiwań swoich rodziców i dostosowywaniem się do sytuacji panującej w domu. Wiele osób z syndromem DDA nauczyło się w dzieciństwie wypierać swoje emocje, w szczególności te o zabarwieniu negatywnym. Nie oznacza to jednak, że w życiu dorosłym ich nie odczuwają. Wręcz przeciwnie – przesadna chęć wyparcia tego, co negatywne, skutkuje problemami psychicznymi, na przykład nerwicą, atakami paniki lub depresją.
W dorosłości dzieci alkoholików muszą zatem nauczyć się na nowo nazywać i przeżywać m.in. smutek, złość, rozczarowanie, lęk czy wstyd. Muszą także nauczyć się zdrowych środków wyrazu tych emocji, które nie będą szkodzić ich relacjom z otoczeniem. Zamiast tego zagwarantują one lepsze zrozumienie, a także upragnione poczucie bliskości i wsparcia od innych ludzi. Podczas dążenia do poznania samego siebie warto korzystać z pomocy zaufanego psychoterapeuty. Psychoterapia DDA jest wskazana w takich przypadkach. Nie bez znaczenia pozostają jednak drobne, stopniowe zmiany w życiu codziennym. Odwaga, by w danej sytuacji zakomunikować swoje zdanie lub nie kryć się ze swoim samopoczuciem, szybko odpłaci się kolejnymi postępami w wyjściu z DDA.
