Pojęcie osobowości unikającej dość często pojawia się w przestrzeni publicznej. Często jednak mylimy je z osobą, która po prostu nie chce się angażować. Kim jest osobowość unikająca? Jakie ma cechy? I jak zdiagnozować, że mamy do czynienia właśnie z takim człowiekiem? Sprawdźmy, na czym polega unikowe zaburzenie osobowości.
Potocznie mianem osobowości unikającej określa się osoby, które w obawie przed skrzywdzeniem bądź odrzuceniem boją się wejść w relacje, osiągać sukcesy zawodowe czy nawiązywać prawdziwe i szczere przyjaźnie. Każdy z nas od czasu do czasu stosuje strategię unikania w obawie przed porażką bądź wyjściem z bezpiecznej strefy komfortu. Natomiast unikowe zaburzenie osobowości charakteryzuje zespół cech. Zaburzenie to często uniemożliwia w spełnianiu własnych pragnień.
Unikowe zaburzenie osobowości stwierdza się, gdy występują przynajmniej trzy cechy spośród wymienionych:
- Niechęć do angażowania się w relacje, jeśli nie ma pewności, co czuje druga strona i jakie ma intencje.
- Powściągliwość w celu utrzymania własnego bezpieczeństwa.
- Niska samoocena – niskie poczucie własnej wartości to cecha charakterystyczna dla osobowości unikającej. Osoba ta nie czuje się wystarczająco dobra, inteligentna czy atrakcyjna.
- Niezwykła wrażliwość – nadmierne analizowanie nawet najdrobniejszych sytuacji czy gestów. Natarczywe myślenie o krytyce.
- Stałe uczucie napięcia, stresu i niepokoju.
- Unikanie wykonywania zawodów, gdzie można spotkać się z krytyką społeczeństwa.
Osobowość unikająca pragnie bliskości, ale się boi
Osobowość unikająca nie czuje się godna by być kochaną. Nie potrafi w pełni otworzyć się na drugą osobę, dać jej miłość, zaufanie i wsparcie. Dlaczego? Przyczyn może być wiele. Być może sama tego nie otrzymała w przeszłości (najczęściej we wczesnym dzieciństwie).
Osobowość unikająca nieustannie boi się odrzucenia, a w konsekwencji jeszcze bardziej zamyka się na drugiego człowieka. Bardzo trudno wchodzić jej w relacje, ponieważ ma skłonność do niskiej samooceny, uważa siebie za nieatrakcyjną, a swoje opinie za mało interesujące. Często towarzyszy im smutek i rozżalenie. Ich emocje są tak głęboko skrywane, że niejednokrotnie takie osoby boją się rozmawiać o swoich odczuciach – nawet z terapeutą. A czego tak naprawdę pragnie taka osoba? Miłości, akceptacji i zrozumienia. I to właśnie terapia ma pomóc zrozumieć siebie i otworzyć się na emocje oraz innych ludzi. To bezpieczna przestrzeń: bez oceniania i złych emocji.
