Wiele osób myśli o pamięci jak o urządzeniu, które dokładnie dokumentuje i przechowuje wszystkie szczegóły z naszego życia. W rzeczywistości pamięć jest bardzo podatna na błędy. I choć możemy mieć całkowitą pewność, że nasza pamięć jest dokładna, to ta pewność nie gwarantuje, że dane wspomnienie jest faktycznie odbiciem tego, co się wydarzyło.
Fałszywe wspomnienia – czym są?
Fałszywe wspomnienie to sfabrykowane lub zniekształcone wspomnienie jakiegoś wydarzenia. Takie wspomnienie może także być całkowicie urojone lub zawierać elementy faktów, które zostały zniekształcone przez zakłócające informacje.
Dlaczego zdarzają nam się fałszywe wspomnienia?
Czynniki, które mogą wpływać na powstawanie fałszywych wspomnień, obejmują dezinformację i błędne przypisanie oryginalnego źródła informacji. Z biegiem czasu wspomnienia ulegają bowiem zniekształceniu i zaczynają się zmieniać. W niektórych przypadkach pierwotna pamięć może zostać zmieniona w celu włączenia nowych informacji lub doświadczeń. Warto również wspomnieć o roli snu – gdy śpimy, nasze wspomnienia są przenoszone z pamięci tymczasowej mózgu do pamięci trwałej. Jednak proces ten nie obejmuje 100% wspomnień, a niektóre elementy pamięci mogą zostać utracone. W tym miejscu mogą zacząć się fałszywe wspomnienia. Dodatkowo, badaczka pamięci, Elizabeth Loftus, w swoich badaniach wykazała, że fałszywe wspomnienia można wywołać także za pomocą sugestii. Co więcej, wyniki jej badań pokazały, że z upływem czasu wspomnienia te mogą stać się silniejsze i bardziej żywe.
Zagadnienie znane nie od dziś
Idea zniekształcenia pamięci sięga ponad stu lat wstecz do pracy psychologa Hugo Münsterberga, który w 1906 roku był przewodniczącym laboratorium psychologicznego na Uniwersytecie Harvarda i prezesem Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego. Dziś – istnieje szereg prac, które zgłębiają ten fascynujący temat.
Salvador Dali powiedział kiedyś: Różnica między prawdziwymi a zafałszowanymi wspomnieniami jest taka, jak w przypadku biżuterii: to fałszywe klejnoty wyglądają na prawdziwe, bardziej błyszczą.
To może pomóc wyjaśnić, dlaczego tak szybko wierzymy fałszywym opisom czegoś, co się wydarzyło.
