Asertywność jest jedną z umiejętności, które mogą wpłynąć na osiągnięcie sukcesu w dorosłym życiu. Warto uczyć jej także nastolatków, którzy w szczególności podatni są na napływ bodźców ze świata zewnętrznego. W jaki sposób to zrobić? Odpowiadam poniżej.
Naucz nastolatka rozpoznawać uczucia
Czasem dorośli zapominają, że rozumienie własnych uczuć to umiejętność, którą trzeba budować i rozwijać. Wielu nastolatków nie jest w stanie zidentyfikować swoich emocji – działają pod ich wpływem, zamiast o nich rozmawiać. Dlaczego tak istotne jest, aby nad tym pracować? Nastolatek, który potrafi rozpoznać swoje uczucia, może następnie ubrać je w słowa i powiedzieć innym jak się czuje i dlaczego doświadcza tych emocji. Wyjaśnimy także dziecku, że inni ludzie nie będą automatycznie rozpoznawać jego potrzeb i uczuć. Dobrze jest zachęcać go zatem do wyrażania swoich myśli, uczuć i opinii w określony, jasny, uczciwy i pełen szacunku sposób. Podawać mu przykłady, aby mógł lepiej zrozumieć „schemat działania”: „Czuję się zła, gdy tato nie pyta, jak mi minął dzień”, jest o wiele lepszym wyrażeniem niż: „Tata mnie wkurza!”.
Wyjaśnij style komunikacji
Warto poświęcić czas na wyjaśnienie nastolatkowi trzech głównych stylów komunikacji: pasywnego, agresywnego i asertywnego, a następnie poprosić go o określenie, jakiego stylu najczęściej używa. Poniżej krótka charakterystyka każdego z nich:
- Styl pasywny
Nastolatek nie mówi o swoich emocjach i potrzebach. Jeśli jednak zdarzy się taka sytuacja, to robi to cicho, jak gdyby wstydził się pojawiających się uczuć.
- Styl agresywny
Nastolatek głośno mówi o swoich uczuciach, o tym, czego chce. W momencie, w którym tego nie otrzymuje – zaczyna krzyczeć, irytować się lub złościć.
- Styl asertywny
Nastolatek potrafi poradzić sobie w sytuacjach stresujących i traktuje je jako nowe doświadczenie. A co najważniejsze – potrafi bronić swojego zdania i powiedzieć „NIE”, w sytuacji, w której czuje dyskomfort.
Jeśli dziecko używa stylu pasywnego lub agresywnego, dobrze jest zapytać je, jak może zmienić swój styl (lub w jaki sposób Ty możesz mu pomóc), aby był bardziej asertywny.
Naucz go mówienia „NIE” bez wyrzutów sumienia
Asertywność to sztuka wyrażania własnego zdania, myśli, uczuć, ale w taki sposób, aby nie narzucać ich innym. Swobodnie i z pełną kontrolą. Pamiętajmy, że w okresie dorastania w pewnym momencie grupa rówieśnicza staje się dla nastolatków niezwykle istotna. Wypracowanie mechanizmu mówienia „NIE” może uchronić dziecko przed negatywnym wpływem rówieśników, którzy zaczynają eksperymentować z używkami (co ostatecznie może skończyć się uzależnieniem). W momencie, w którym widzimy, że przekroczył pewną granicę lub nie radzi sobie z problemami, rozwiązaniem może być wspólna wizyta u specjalisty. Nastolatek powinien mieć świadomość, że odmawianie i niezgadzanie się z innymi, nie powinno powodować odrzucenia.
Asertywność – bądź wzorem
Nastolatki uczą się najlepiej obserwując innych. Twoje dziecko naturalnie rozwinie umiejętności asertywności, obserwując Ciebie podczas codziennych sytuacji. Upewnij się więc, że rozpoznajesz swoje uczucia i szczerze, ale z szacunkiem mówisz o nich, a kiedy trzeba stawiasz granice.
Chwal zachowanie asertywne
Za każdym razem, gdy zauważysz, że Twoje dziecko używa wyrażeń typu „czuję się…”, z szacunkiem dzieli się swoją opinią lub wyraża swoje potrzeby w pozytywny sposób, pochwal jego zachowanie. Dobrym sposobem jest także użycie prostego komunikatu: „Naprawdę doceniam sposób, w jaki powiedziałeś mi, jak się czujesz”.
Jeśli nastolatek jest zadowolony z siebie, czuje spójność swoich wartości z tym co robi, a na dodatek ma wsparcie od ważnych dla siebie osób – jego poczucie własnej wartości jest wysokie. Efekt? Staje się pewnym siebie dorosłym, który potrafi poradzić sobie z kryzysem lub stresującą sytuacją.
